De foto is gemaakt op 13 januari 2012.
Archeologisch en historisch onderzoek
De oudste vermelding van de Ipenslotersluis dateert uit 1413 wanneer gesproken wordt over een sluis voor afwatering van de Outwaalderpolder in de Diemerzeedijk ter hoogte van Ypensloot vlakbij Houtewael.
In 1694 vermeldt Stadschroniqueur Commelin dat de Ipenslotersluis oorspronkelijk ten westen van Jaap Hannes en daarmee dichter bij de stad heeft gelegen.
Deze oudere versie van de sluis is bij een dijkdoorbraak verloren gegaan. Commelin noemt geen jaartal, maar waarschijnlijk was de Allerheiligenvloed van 1 november 1570 verantwoordelijk voor deze dijkdoorbraak.
Voor de herbouw van de sluis wijkt men uit naar het dijktracé ten oosten van het gehucht Jaap Hannes.
In 1599 wordt besloten de bestaande sluis te vervangen. De uitvoering zou in hout plaatsvinden maar wat in 1601 gereed komt is een steen opgetrokken sluis. Het jaartal is gebaseerd op een jaartalsteen in het sluisgewelf. Met de nodige aanpassingen houdt deze sluis stand tot 2017.
De verschillende reparaties en vervangingen in de eeuwen daarvoor worden uitgevoerd vanwege noodzakelijk beheer, dijkdoorbraken en de aantasting van houten beschoeiingen door de paalworm.
De voorlaatste aanpassing in 1966 vangt de schade op van het zware vrachtverkeer dat dagelijks met puin en (chemisch) afval de sluis passeert op weg naar de stort en verbrandplaats op de buitendijkse percelen langs de Diemerzeedijk. Zie ook Van vuilstort en gifverbranding naar park
De laatste aanpassing start in het jaar 2016. De uitwateringssluis voldoet niet meer aan de eisen van de beheerder, het Waterschap Amstel Gooi en Vecht. De historische sluis wordt vervangen door een nieuwe sluis met een dubbele spuicapaciteit. De nieuwe sluis is breder en daarvoor is aan de oostzijde van de sluis een deel van Diemerzeedijk weggegraven.
De andere historische uitwateringssluis in de Diemerzeedijk, de Diemerdammersluis, is daardoor niet meer nodig en wordt buiten werking gesteld maar wordt als gebouw behouden.
In het kader van de vervanging heeft Monumenten en Archeologie van de gemeente Amsterdam een archeologisch en bouwhistorisch onderzoek naar de ontwikkelingsgeschiedenis van de Ipenslotersluis en de Diemerzeedijk uitgevoerd voorafgaand en tijdens de sloopwerkzaamheden in de periode december 2016 tot en met juni 2017. Weblink: AAR 102
De tekst hierboven is ontleend aan dit rapport.
Noten/Literatuur
Oudste vermelding: Hogenes, K.,Costelijck Stadswater. Geschiedenis van de Amsterdamse waterhuishouding in vogelvlucht. Amsterdam 1997
Commelin, C., Beschrijvinge van Amsterdam, zynde een Naukeurige verhandelinge van desselfs eerste Oorspronk uyt den Huyse der heeren van Amstel en Amstellant, Haar Vergrootingen, Rykdom, en Wijze van Regeeringe, tot den Jare 1691. Amsterdam 1694
Deze oudere versie van de sluis is bij een dijkdoorbraak verloren gegaan. Commelin noemt geen jaartal, maar waarschijnlijk was de Allerheiligenvloed van 1 november 1570 verantwoordelijk voor deze dijkdoorbraak.
Voor de herbouw van de sluis wijkt men uit naar het dijktracé ten oosten van het gehucht Jaap Hannes.
In 1599 wordt besloten de bestaande sluis te vervangen. De uitvoering zou in hout plaatsvinden maar wat in 1601 gereed komt is een steen opgetrokken sluis. Het jaartal is gebaseerd op een jaartalsteen in het sluisgewelf. Met de nodige aanpassingen houdt deze sluis stand tot 2017.
De verschillende reparaties en vervangingen in de eeuwen daarvoor worden uitgevoerd vanwege noodzakelijk beheer, dijkdoorbraken en de aantasting van houten beschoeiingen door de paalworm.
De voorlaatste aanpassing in 1966 vangt de schade op van het zware vrachtverkeer dat dagelijks met puin en (chemisch) afval de sluis passeert op weg naar de stort en verbrandplaats op de buitendijkse percelen langs de Diemerzeedijk. Zie ook Van vuilstort en gifverbranding naar park
De laatste aanpassing start in het jaar 2016. De uitwateringssluis voldoet niet meer aan de eisen van de beheerder, het Waterschap Amstel Gooi en Vecht. De historische sluis wordt vervangen door een nieuwe sluis met een dubbele spuicapaciteit. De nieuwe sluis is breder en daarvoor is aan de oostzijde van de sluis een deel van Diemerzeedijk weggegraven.
De andere historische uitwateringssluis in de Diemerzeedijk, de Diemerdammersluis, is daardoor niet meer nodig en wordt buiten werking gesteld maar wordt als gebouw behouden.
In het kader van de vervanging heeft Monumenten en Archeologie van de gemeente Amsterdam een archeologisch en bouwhistorisch onderzoek naar de ontwikkelingsgeschiedenis van de Ipenslotersluis en de Diemerzeedijk uitgevoerd voorafgaand en tijdens de sloopwerkzaamheden in de periode december 2016 tot en met juni 2017. Weblink: AAR 102
De tekst hierboven is ontleend aan dit rapport.
Noten/Literatuur
Oudste vermelding: Hogenes, K.,Costelijck Stadswater. Geschiedenis van de Amsterdamse waterhuishouding in vogelvlucht. Amsterdam 1997
Commelin, C., Beschrijvinge van Amsterdam, zynde een Naukeurige verhandelinge van desselfs eerste Oorspronk uyt den Huyse der heeren van Amstel en Amstellant, Haar Vergrootingen, Rykdom, en Wijze van Regeeringe, tot den Jare 1691. Amsterdam 1694